Το βιβλίο του Nικολάου Γ. Βαβρίτσα έρχεται να προστεθεί στον κατάλογο των βιβλίων με θέμα τους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο προορισμένο για μαθητές δημοτικών σχολείων και λυκείων, φοιτητές, ειδικούς που ασχολούνται συστηματικά με το χορό, δασκάλους παραδοσιακών χορών και το ευρύ κοινό.
Το βιβλίο οργανώνεται σε δέκα κεφάλαια (382 σελίδες), στα οποία ο συγγραφέας παρουσιάζει, με τρόπο συνοπτικό, τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν τους παραδοσιακούς χορούς. Επίσης προχωρεί στην κατάθεση νέων ερευνητικών δεδομένων που αφορούν: τη ρυθμική οργάνωση του χρόνου, τον προσδιορισμό και την καταγραφή της συνάφειας των ρυθμικών και κινητικών στοιχείων, τη ρυθμική αρίθμηση, καθώς και άλλα σχετικά θέματα. Ως παράδειγμα ρυθμοκινητικής ανάλυσης και ρυθμικής αρίθμησης, χρησιμοποιεί την από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. καθορισμένη ύλη για την Α/θμια και Β/θμια εκπαίδευση και για την Ανώτατη την ύλη του 1ου και 2ου εξαμήνου του Τ.Ε.Φ.Α.Α./Α Π.Θ.
Ο συγγραφές αφιερώνει τρία παραρτήματα στα οποία περιλαμβάνονται μεταγραφές μουσικών και ποιητικών κειμένων και εικόνες, που αφορούν: το χορευτικό σχήμα, τη σειρά και τη λαβή των χορευτών, καθώς και εικόνες σχετικές με τους μουσικούς και τα μουσικά όργανα. Το βιβλίο συνοδεύεται από τρία DVD VIDEO στα οποία εμπεριέχονται, ανάλογα με την περίπτωση, περισσότερες της μιας μορφές του ίδιου χορού. Εμπεριέχονται εκατό (100) περίπου διαφορετικές χορευτικές μορφές. Στα DVD περιλαμβάνονται καταγραφές στα χωριά, αλλά και καταγραφές οργανωμένων χορευτικών συγκροτημάτων των οποίων η «ποιότητα» κρίθηκε αξιόπιστη.
Το βιβλίο του Nικολάου Γ. Βαβρίτσα, σήμερα που ο παραδοσιακός χορός κερδίζει συνεχώς έδαφος και οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτόν αυξάνονται συνεχώς, φιλοδοξεί, να συμβάλλει σε μια πιο αξιόπιστη και συγκροτημένη διερεύνηση και διδασκαλία του παραδοσιακού χορού.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ DVD
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1. Ο χορός
1.2. Συνοπτική ιστορική αναδρομή του χορού
1.2.1. Ο χορός στην Αρχαία Ελλάδα (Δούκα I. Στέλλα)
1.2.2. Ο χορός κατά τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή περίοδο
1.2.3. Ο χορός στην Τουρκοκρατία
1.3. Ο χορός στην παραδοσιακή και νεότερη κοινωνία- παράδοση
και φολκλόρ
1.3.1 Η επιτόπια έρευνα στους παραδοσιακούς χορούς
1.4. Οι χορευτικές περιστάσεις
1.5. Το χορευτικό ρεπερτόριο
1.6. Τα χορευτικά σχήματα - σειρά- λαβές
1.7. Τα σημειογραφικά συστήματα της κίνησης και του χορού
1.8. Συνοδά του παραδοσιακού χορού
1.8.1. Η παραδοσιακή φορεσιά
1.8.2. Η ελληνική μουσική και το δημοτικό τραγούδι
1.8.2.1. Εθνομουσικολογία ή μουσική λαογραφία
1.8.3. Οι λαϊκοί οργανοπαίχτες και τα μουσικά όργανα
1.8.4. Μουσικά όργανα και κομπανίες κατά περιοχή
1.9. Γενικά στοιχεία διδασκαλίας των παραδοσιακών χορών
1.10. Παραδοσιακοί χοροί και άτομα με προβλήματα ακοής
....................... (Κυριαζής Δημήτρης)
1.10.1. Εισαγωγή
1.10.2. Η μέθοδος
1.10.3. Προσαρμογές στις παραστάσεις
2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - ΡΥΘΜΟΛΟΓΙΑΣ
2.1. Νότες (φθογγόσημα)
2.2. Το πεντάγραμμο
2.3. Ο ρυθμός και το μέτρο
2.4. Τα είδη των ρυθμών
2.4.1. Απλοί ρυθμοί
2.4.2. Σύνθετοι ρυθμοί
2.4.3. Μικτοί ρυθμοί
2.4.3.1. Μικτοί ρυθμοί με όμοιο παρονομαστή
2.4.3.2. Μικτοί ρυθμοί με όμοιο αριθμητή και διαφο-
ρετικό παρονομαστή
2.4.3.3. Μικτοί ρυθμοί με διαφορετικό αριθμητή και
παρονομαστή
2.4.3.4. Μικτοί ρυθμοί από έναν απλό και έναν σύνθετο
2.4.3.5. Ρυθμοί από έναν απλό και έναν μικτό
2.4.3.6. Ρυθμοί από έναν σύνθετο και έναν μικτό
2.5. Δυνατοί και αδύνατοι χρόνοι των ρυθμών
2.5.1. Δυνατοί και αδύνατοι χρόνοι των απλών ρυθμών
2.5.2. Δυνατοί και αδύνατοι χρόνοι των σύνθετων ρυθμών
2.5.3. Δυνατοί και αδύνατοι χρόνοι των μικτών ρυθμών
2.6. Μέτρηση των ρυθμών
2.6.1. Μέτρηση των απλών και των σύνθετων ρυθμών
2.6.2. Μέτρηση των μικτών ρυθμών
2.7. Τρίηχο
2.8. Ρυθμικό σχήμα
2.9. Συγκοπή - αντιχρονισμός
2.10. Ρυθμική αγωγή (Tempo)
2.11. Περί του ρυθμού του Συρτού Καλαματιανού χορού
3. ΡΥΘΜΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΚΗ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΓΙΑ
ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ
3.1.Ρυθμική αρίθμηση
3.1.1. Πρώτη ρυθμική αρίθμηση
3.2.2. Δεύτερη ρυθμική αρίθμηση
4. ΡΥΘΜΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΚΗ ΑΡΙΘΜΗΣΗ
ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ
5. ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ –
..... ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
5.1. Στα τρία (Συρτός στα τρία)
5.1.1. Στα τρία (Σιδηροβέργινο κλουβί)
5.1.2. Στα τρία (Παιδιά της Σαμαρίνας)
5.2. Χασάπικος - Χασαπιά
5.2.1. Γρήγορος Χασάπικος
5.2.2. Αργός Χασάπικος
5.3. Αϊ- Γιώργης
5.4. Σβαρνιάρα - Καραγκούνα
5.4.1. Σβαρνιάρα - Καραγκούνα (Α΄τύπος)
5.4.2. Σβαρνιάρα - Καραγκούνα (Β΄τύπος)
5.4.3. Σβαρνιάρα - Καραγκούνα (Γ΄τύπος)
5.5. Παλαμάκια
5.6. Ποδαράκι, Ζερβοδέξιος, Ντάχτιρι
5.6.1. Ποδαράκι
5.6.2. Ζερβοδέξιος
5.6.3. Ντάχτιρι
5.7. Συρτός νησιώτικος
5.7.1. Συρτός Χίου
5.8. Τσακώνικος
5.9. Συρτός
5.9.1. Συρτός (εφταμερής)
5.9.2. Συρτός (διμερής)
5.10. Τικ
5.10.1. Τικ «μονόν» Ματσούκας
5.10.2. Τικ «μονόν» Τραπεζούντας
5.10.3. Τικ σο γόνατον «διπλόν»
5.10.4. Τικ «Τρομαχτόν»
5.11. Τσάμικος
5.11.1. Τσάμικος Θεσσαλίας
5.11.2. Τσάμικος Γρεβενών
5.12. Έντεκα
5.13. Πεντοζάλι
5.14. Ζωναράδικος
5.14.1. Ζωναράδικος (Ασβεστάδων)
5.14.2. Ζωναράδικος Β. Θράκης (Μπάνας)
6. ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
6.1. Ομάλ (Καρσλήδικο)
6.2. Ιβγάστι παλικάρια μου
6.3. Ταπεινός ή Ταπ΄νός
6.4. Δετός Χίου
6.5. Μακρυνίτσα
6.6. Μπαζαργκάνα
6.7. Ρουσούλαινα
6.8. Νικολ(ι)ός
6.9. Μενούσης
7. ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
7.1. Μακελάρικος (Γρήγορος Χασάπικος), Συρτός Καλαματιανός
Σαμαρίνας, Τσάμικος, Πεντοζάλι, Τικ
8. ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
8.1. Στα δύο (Πωγωνίσιος)
8.1.1. Στα δύο (Κλάματα)
8.2. Τσουράπια
8.3. Μπεράτι
8.4. Γύρισμα
8.5. Ικαριώτικος
8.6. Καγκελευτός Ιερισσού
9. ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΕ
9.1. Ζαγορίσιος
9.2. Τρεχάτος
9.3. Μπαϊντούσκα
9.4. Γκάιντα
9.4.1. Γκάιντα (Αλμωπία)
9.4.2. Γκάιντα (Ρουμλούκι)
9.4.3. Γκάιντα (Φλάμπουρο Σερρών)
9.5. Κότσαρι
9.6. Τροϊρω
9.7. Ζεϊμπέκικος Κύπρου
9.8. Λυτός - Λεβέντικος (Πουστσένo)
9.9. Μπεράτικος ή «Μπεράτσε»
9.10. Συγκαθιστός Γρεβενών
9.11. Στρωτός
9.12. Πηδηχτός Ρόδου
9.13. Νιζάμικος
9.14. Παραμυθιώτικος
9.15. Τριανταφυλλιά
9.16. Μπουλονάσαινα
9.17. Βασιλαρχόντισσα
9.18. Στάνκαινα (Μουλάεβο)
9.19. Αλωνιώτικος (του Τσότσου)
9.20. Ζαχαρούλα
9.21. Ρηνιώ
9.22. Φεζοδερβέναγας
9.23. Διπάτ
9.24. Γαλάζιος πετεινός λαλεί (Κόκκινος πετεινός λαλεί)
10. ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ Τ.E.Φ.A.A.- Α.Π.Θ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ Η ΣΕΙΡΑ Η ΛΑΒΗ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: Η ΦΟΡΕΣΙΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ DVD
DVD 1
1. Στα τρία (Λάιστα Ιωαννίνων, ΄Αγ. Γεώργιος Καρδίτσας, Σαμαρίνα, Σμίξη Γρεβενών, Τρίκωμο Γρεβενών, Αβδέλλα Γρεβενών)
2. Χασάπικος (Γρήγορος, Λουτράκι Αριδαίας, Βόλακας Δράμας, Φλάμπουρο Σερρών, Αργός- γρήγορος)
3. Αϊ- Γιώργης
4. Σβαρνιάρα, Καραγκούνα (Α΄ τύπος, Β΄τύπος, Γ΄ τύπος)
5. Παλαμάκια
6. Ποδαράκι, Ζερβοδέξιος, Ντάχτιρι
7. Συρτός νησιώτικος (Λέρος, Πλατανίσιος Σαμοθράκης, Χίος)
8. Τσακώνικος
9. Συρτός (΄Αγ. Πνεύμα Σερρών, Κύμινα Θεσσαλονίκης, Βόλακας Δράμας, Πύργοι Δράμας, Διμερής στεριανός)
10. Τικ («Μονόν» Ματσούκας, «Μονόν» Τραπεζούντας, Σο γόνατον «διπλό», «Τρομαχτόν»)
11. Τσάμικος (Θεσσαλίας, Γρεβενών, Σαρακατσαναίων)
DVD 2
1. Έντεκα
2. Πεντοζάλι
3. Ζωναράδικος (Ασβεστάδες ΄Εβρου, Β. Θράκη- Μπάνα, Β. Θράκη- Καβακλί)
4. Ομάλ
5. Ιβγάστι παλικάρια
6. Ταπεινός
7. Δετός Χίου
8. Μακρυνίτσα
9. Μπαζαργκάνα
10. Ρουσούλαινα
11. Νικολός
12. Μενούσης
13. Στα δύο (Πωγωνίσιος, Κλάματα)
14. Τσουράπια
15. Μπεράτι - Γύρισμα Γρεβενών
16. Ικαριώτικος
17. Καγκελευτός Ιερισσού
18. Ζαγορίσιος
19. Τρεχάτος
20. Μπαϊντούσκα (Ασβεστάδες, Μπάνα, Καβακλί)
21. Γκάιντα (Αλμωπία, Ρουμλούκι, Φλάμπουρο Σερρών)
DVD 3
1. Κότσαρι
2. Τροϊρω
3. Ζεϊμπέκικος (Κύπρου, Απτάλικος)
4. Λεβέντικος (Πουστσένo)
5. Μπεράτσε ή Μπεράτικος
6. Συγκαθιστός Γρεβενών και Γύρισμα
7. Στρωτός Γρεβενών
8. Πηδηχτός Ρόδου (Ροδίτικος)
9. Μελικές- Νιζάμικος
10. Παραμυθιώτικος
11. Τριανταφυλλιά
12. Μπουλονάσαινα
13. Βασιλαρχόντισσα
14. Στάνκαινα (Μουλάεβο)
15. Αλωνιώτικος
16. Ζαχαρούλα
17. Ρηνιώ
18. Φεζοδερβέναγας
19. Διπάτ
20. Γαλάζιος πετεινός λαλεί (Κόκκινος πετεινός λαλεί)
